Türkiye'de Yenilenebilir Enerji Politikaları: Geleceğin Enerji Sistemlerinin Yasal Çerçevesi

Gerçek bir hikaye: Ankara'da bir sanayi tesisi sahibi. 2023. Yüksek elektrik faturalarından bıkmış. Çatı GES kurmak istiyor. Ama nereden başlayacağını bilmiyor.

Sorun: Lisans, izinler, başvurular karmaşık. Hangi teşviklerden faydalanabilir? Net ölçümleme nasıl çalışır?

Çözüm: Lisanssız üretim kapsamında çatı GES kurdu. Net ölçümleme ile fazla enerji şebekeye sattı. EPDK başvurusu 2 ay içinde onaylandı. Devlet teşviği aldı.

Sonuç: Elektrik faturası %80 azaldı. 10 yılda amorti. Yıllık 200.000 TL tasarruf.

Bu, Türkiye'nin yenilenebilir enerji politikalarının gücü. Doğru bilgi ile büyük tasarruf sağlanıyor. Yasal çerçeve ile geleceğin enerjisi bugünden üretiliyor.

Türkiye'nin Yenilenebilir Enerji Hedefleri: 2025'ten 2053'e

Basit bir soru: Türkiye, yenilenebilir enerji konusunda nereye gidiyor?

Cevap: Net sıfır karbon hedefine doğru. 2030, 2035, 2053 hedefleri belirlenmiş. Yatırımlar hızlanıyor.

Türkiye'nin Yenilenebilir Enerji Yol Haritası:

Mevcut Durum (2025)

Önemli Noktalar:

• %61.2 yenilenebilir enerji
• Güneş + Rüzgar: 37.118 MW (%30.9)
• 2024'e göre %15 artış

2030 Hedefleri

Yenilenebilir Enerji Kurulu Güç:

• Hedef: %75 yenilenebilir enerji
• Güneş: 33 GW (mevcut: 21.5 GW)
• Rüzgar: 18 GW (mevcut: 15.7 GW)
• Hidroelektrik: 35 GW (mevcut: 33 GW)

Diğer Hedefler:

• Karbon emisyonu azaltma: %21 (2012 bazlı)
• Enerji verimliliği artışı: %14
• Batarya kapasitesi: 2.1 GW
• Elektrolizör kapasitesi: 1.9 GW

2035 Hedefleri

Yatırım Planı:

• Toplam yatırım: 73 milyar dolar
• Güneş + Rüzgar: 120 GW (4 kat artış)
• Jeotermal: 3.4 GW
• Toplam yenilenebilir: 150+ GW

2053 Hedefi

Net Sıfır Karbon:

• %100 yenilenebilir enerji (hedef)
• Sıfır karbon emisyonu
• Tam enerji bağımsızlığı

YEKA (Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları) Modeli

YEKA Nedir?

YEKA, Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları modelidir. Büyük ölçekli yenilenebilir enerji santralleri için ihale sistemidir.

YEKA Modelinin Avantajları:

Tamamlanan YEKA Projeleri:

YEKA Başvuru Süreci:

1. YEKA İlanı
   ↓
2. Ön Yeterlilik
   - Teknik yeterlilik
   - Finansal yeterlilik
   - Deneyim şartları
   ↓
3. Teklif Verme
   - Fiyat teklifi
   - Teknik teklif
   - Yerli üretim planı
   ↓
4. Değerlendirme
   - Teknik değerlendirme
   - Fiyat değerlendirme
   ↓
5. İhale Sonucu
   - Kazanan firmanın belirlenmesi
   - Sözleşme imzalanması

Lisanssız Üretim: Küçük Ölçekli Yenilenebilir Enerji

Lisanssız Üretim Nedir?

Lisanssız üretim, lisans almadan, basit işlemlerle yenilenebilir enerji üretmek ve tüketmek demektir.

Lisanssız Üretim Limitleri (2025):

Lisanssız Üretim Avantajları:

1. Basit İşlemler:

• Lisans gerekmez
• Basit başvuru
• Hızlı onay (2-4 ay)
• Düşük bürokrasi

2. Net Ölçümleme:

• Fazla enerji şebekeye satılır
• Çift yönlü sayaç kullanılır
• Ay sonu fark hesaplanır

3. Devlet Desteği:

• KDV muafiyeti (belirli koşullarda)
• Gümrük muafiyeti (belirli koşullarda)
• Kredi desteği (TÜBİTAK, KOSGEB)

Lisanssız Üretim Başvuru Süreci:

1. EDAŞ Başvurusu
   - Başvuru formu
   - Teknik proje
   - Yapı ruhsatı / Yapı kayıt belgesi
   ↓
2. Proje Onayı
   - EDAŞ teknik inceleme
   - Proje onayı (2-4 hafta)
   ↓
3. Kurulum
   - GES/RES kurulumu
   - İnverter kurulumu
   - Sayaç kurulumu
   ↓
4. Bağlantı Anlaşması
   - Bağlantı anlaşması imzalanması
   - Şebekeye bağlantı
   ↓
5. İşletmeye Alma
   - Test ve kabul
   - İşletmeye alma

Başvuru Gerekli Belgeler:

Net Ölçümleme Sistemi: Fazla Enerjiyi Satın

Net Ölçümleme Nedir?

Net ölçümleme, üretilen enerji ile tüketilen enerji arasındaki farkın hesaplanmasıdır.

Nasıl Çalışır?

1. Güneş Panelleri → Enerji Üretir
   ↓
2. Önce Kendi Tüketimi Karşılanır
   ↓
3. Fazla Enerji → Şebekeye Gider (Çift Yönlü Sayaç)
   ↓
4. Ay Sonu Hesaplama:
   - Üretim: 1.000 kWh
   - Tüketim: 600 kWh
   - Fazla: 400 kWh → Şebekeye satıldı
   ↓
5. Fatura:
   - Tüketilen: 600 kWh × 4.5 TL = 2.700 TL
   - Şebekeye satılan: 400 kWh × 3.0 TL = 1.200 TL
   - Ödenecek: 2.700 - 1.200 = 1.500 TL

Net Ölçümleme Avantajları:

Net Ölçümleme Fiyatlandırması (2025):

Örnek Hesaplama:

Senaryo: 10 kW Çatı GES

Aylık Üretim: 1.500 kWh Aylık Tüketim: 1.000 kWh Fazla Üretim: 500 kWh

Fatura Hesaplama:

• Tüketim: 1.000 kWh × 4.5 TL = 4.500 TL
• Şebekeye Satış: 500 kWh × 3.5 TL = 1.750 TL
• Ödenecek: 4.500 - 1.750 = 2.750 TL
• Tasarruf: %39 fatura azalması

Yıllık Analiz:

• Yıllık üretim: 18.000 kWh
• Yıllık tüketim: 12.000 kWh
• Fazla üretim: 6.000 kWh
• Yıllık tasarruf: 54.000 - 21.000 = 33.000 TL/yıl

Devlet Teşvikleri ve Destekler

Türkiye'de Yenilenebilir Enerji Teşvikleri:

1. YEKDEM (Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması)

YEKDEM Nedir?

YEKDEM, yenilenebilir enerji üreten santrallere garantili alım fiyatı veren sistemdir.

YEKDEM Fiyatları (2025):

Not: YEKDEM, 2020 sonrası kurulan santraller için kaldırıldı. Ancak mevcut santraller için devam ediyor.

2. YEK-G (Yenilenebilir Enerji Kaynakları Garantisi)

YEK-G Nedir?

YEK-G, yenilenebilir enerji üreten santrallere YEK-G sertifikası veren sistemdir.

Özellikler:

• Piyasa fiyatı + YEK-G primı
• Sertifika ticareti
• 2020 sonrası sistem

3. KDV ve Gümrük Muafiyetleri

KDV Muafiyeti:

• GES/RES kurulumu için KDV muafiyeti (belirli koşullarda)
• İnverter, panel gibi ekipmanlar için

Gümrük Muafiyeti:

• Yerli üretim olmayan ekipmanlar için gümrük muafiyeti (belirli koşullarda)

4. Kredi Desteği

TÜBİTAK Desteği:

• AR-GE projeleri için kredi desteği
• Yenilenebilir enerji teknolojileri

KOSGEB Desteği:

• KOBİ'ler için kredi desteği
• Yenilenebilir enerji yatırımları

Kalkınma Bankası:

• Uzun vadeli kredi (10-15 yıl)
• Düşük faiz oranları

5. Vergi İndirimleri

Gelir Vergisi İndirimi:

• Yenilenebilir enerji yatırımları için gelir vergisi indirimi (belirli koşullarda)

Kurumlar Vergisi İndirimi:

• Şirketler için kurumlar vergisi indirimi (belirli koşullarda)

EPDK (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) Düzenlemeleri

EPDK Nedir?

EPDK, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, enerji sektörünü düzenleyen kurumdur.

EPDK'nın Görevleri:

EPDK Lisans Türleri:

1. Üretim Lisansı:

• 5 MW üzeri santraller için
• EPDK başvurusu gerekir
• Detaylı proje dosyası

2. Otoprodüktör Lisansı:

• Kendi tüketimi için üretim
• 10 MW üzeri için gerekli
• Basit başvuru

3. Otoprodüktör Grubu Lisansı:

• Grup şirketleri için
• Ortak üretim

Başvuru Süreçleri: Adım Adım Rehber

Lisanssız Üretim Başvurusu

Adım 1: Hazırlık

Gerekli Belgeler:

• Başvuru formu (EDAŞ'tan)
• Teknik proje (mühendislik firması)
• Yapı ruhsatı / Yapı kayıt belgesi
• Kimlik fotokopisi
• Elektrik sözleşmesi

Adım 2: EDAŞ Başvurusu

Süreç:

1. EDAŞ şubesine başvuru
2. Belgeler teslim
3. Başvuru ücreti ödeme (1.000-2.000 TL)
4. Başvuru kaydı alınması

Adım 3: Proje Onayı

Süre: 2-4 hafta

Yapılanlar:

• EDAŞ teknik inceleme
• Şebeke uygunluk kontrolü
• Proje onayı / Revizyon

Adım 4: Kurulum

Süre: 1-2 ay

Yapılanlar:

• GES/RES kurulumu
• İnverter kurulumu
• Çift yönlü sayaç kurulumu
• Güvenlik sistemleri

Adım 5: Bağlantı

Süre: 1-2 hafta

Yapılanlar:

• Bağlantı anlaşması imzalanması
• Şebekeye bağlantı
• Test ve kabul

Adım 6: İşletmeye Alma

Süre: 1 hafta

Yapılanlar:

• İşletmeye alma izni
• Üretime başlama

Toplam Süre: 3-6 ay

Yasal Uyumluluk Özellikleri:

1. EPDK Raporlama:

interface EPDKReporting {
  // Üretim Verileri
  generation: {
    daily: number;          // Günlük üretim (kWh)
    monthly: number;        // Aylık üretim (kWh)
    annual: number;         // Yıllık üretim (kWh)
  };
  
  // Şebeke Verileri
  grid: {
    import: number;         // Şebekeden alım (kWh)
    export: number;         // Şebekeye satış (kWh)
    net: number;            // Net fark (kWh)
  };
  
  // Raporlama
  monthlyReport: EPDKReport;  // Aylık EPDK raporu
  annualReport: EPDKReport;   // Yıllık EPDK raporu
}

2. Net Ölçümleme Takibi:

• Gerçek zamanlı üretim/tüketim takibi
• Fazla enerji hesaplama
• Aylık mahsuplaşma
• Yıllık denge takibi

3. Sertifika Yönetimi:

• YEK-G sertifikası takibi
• I-REC sertifikası yönetimi
• Sertifika raporlama

4. Yasal Uyumluluk Kontrolü:

• EPDK gereksinimleri kontrolü
• EDAŞ gereksinimleri kontrolü
• Otomatik uyarılar

5. Raporlama ve Dokümantasyon:

• Otomatik raporlama
• Yasal dokümantasyon
• Arşivleme

Vaka Çalışması: OSB Lisanssız Üretim Projesi

Başlangıç Durumu:

• OSB büyüklüğü: 200+ fabrika
• Yıllık tüketim: 40 milyon kWh
• Elektrik maliyeti: 180 milyon TL/yıl

Proje:

• 10 MW çatı GES (OSB lisanssız limiti)
• Lisanssız üretim başvurusu
• Net ölçümleme sistemi

Başvuru Süreci:

1. EDAŞ başvurusu: 1 hafta
2. Proje onayı: 3 hafta
3. Kurulum: 3 ay
4. Bağlantı: 2 hafta
5. İşletmeye alma: 1 hafta
6. Toplam: 5 ay

Sonuçlar:

• Yıllık üretim: 16 milyon kWh
• Yıllık tüketim: 40 milyon kWh
• Şebekeden alım: 24 milyon kWh
• Fatura azalması: %40 (72 milyon TL/yıl)
• Amortisman: 8 yıl

Gelecek Trendleri: Politika Gelişmeleri

Trend 1: Lisanssız Limitlerinin Artması

Hedef: 2027 yılına kadar lisanssız limitler artırılacak.

Tahmini Değişiklikler:

• Mesken: 10 kW → 20 kW
• Ticari: 5 MW → 10 MW
• OSB: 10 MW → 20 MW

Trend 2: YEK-G Sistemi Gelişimi

Hedef: YEK-G sertifikası sistemi yaygınlaştırılacak.

Değişiklikler:

• Sertifika fiyatları artacak
• Ticaret platformu geliştirilecek
• Uluslararası standartlara uyum

Trend 3: Enerji Toplulukları

Yeni Model: Enerji toplulukları (energy communities)

Özellikler:

• Topluluk bazlı üretim
• Paylaşımlı enerji
• Yerel enerji döngüsü

Trend 4: Hibrit Sistemler

Yeni Düzenlemeler: Hibrit enerji sistemleri (Güneş + Rüzgar + Batarya)

Avantajlar:

• Sürekli enerji
• Daha yüksek kapasite faktörü
• Esnek üretim

Sonuç: Türkiye'nin Yenilenebilir Enerji Geleceği

Türkiye, yenilenebilir enerji alanında büyük adımlar atıyor. Yasal çerçeve gelişiyor. Teşvikler artıyor. Fırsatlar çoğalıyor.

Önemli Noktalar:

1. Hedefler: 2030 (%75), 2035 (120 GW), 2053 (net sıfır)
2. YEKA modeli: Büyük ölçekli projeler için
3. Lisanssız üretim: Küçük ölçekli yatırımcılar için
4. Net ölçümleme: Fazla enerji satışı
5. Teşvikler: YEKDEM, kredi, vergi indirimleri

Harekete Geçin:

1. Lisanssız üretim potansiyelini değerlendirin
2. EDAŞ başvurusu yapın
3. Net ölçümleme sistemi kurun
4. Devlet teşviklerinden faydalanın

Hemen başlayın: Yenilenebilir enerji yatırımınızı Ranaliz ile yönetin. Yasal uyumluluk, otomatik raporlama, net ölçümleme takibi ile geleceğe yatırım yapın.

Hemen Başlayın

Türkiye'deki yenilenebilir enerji politikaları ve Ranaliz çözümleri için:

• 📝 Demo Talebi: İletişim Sayfası
• 📧 E-posta: [email protected]
• 📞 Telefon: +90 531 768 08 97
• 🌐 Web: ranaliz.com

Kaynaklar ve Referanslar:

• EPDK (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) - Mevzuat ve Düzenlemeler
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı - Yenilenebilir Enerji Stratejileri
• Türkiye Enerji Bakanlığı - YEKA Projeleri ve İhaleler
• TÜBİTAK - Yenilenebilir Enerji AR-GE Desteği